Polacy uhonorowani Krzyżem Legii Honorowej za kampanię w Hiszpanii

Jak pisał Robert Bielecki w Encyklopedii Wojen Napoleońskich „Po proklamowaniu cesarstwa 11 VII 1804 Napoleon ustanowił odznakę L.H. (Ordre National de la Légion d’Honneur) – najwyższe odznaczenie francuskie : 5-ramienny krzyż z wizerunkiem cesarza na awersie, zawieszony na czerwonej wstędze. Order L.H. początkowo dzielił się na cztery klasy, później na pięć. Pierwsza dekoracja miała miejsce 15 VII 1804 w Pałacu Inwalidów, draga 16 VIII 1804 w obozie wojskowym k. Boulogne. O przyznaniu odznaczenia decydował sam Napoleon i na jego ręce kierowano odpowiednie wnioski, które musiały być solidnie umotywowane, z podaniem, jakie kampanie odbył postulant, w jakich bitwach brał udział, udzie odniósł lany i czyni się odznaczył. Bardzo szybko Legia Honorowa siała się marzeniem żołnierzy Wielkiej Armii, w tym także wielu cudzoziemców. Prestiż tego orderu był niebywały. Otrzymanie go traktowano jako nagrodę większą nawet niż awans na wyższy stopień. W 1804-1815 Napoleon odznaczył kilkadziesiąt tys. wojskowych i cywilów. Ok. 2 tys. krzyży otrzymali Polacy.”

Dzięki uprzejmości autora możemy niżej zamieścić fragmenty wystąpienia

dr. Zbigniewa Dunin – Wilczyńskiego

pt.

„Polacy uhonorowani Krzyżem Legii Honorowej za kampanię w Hiszpanii”

 

wygłoszonego w MWP podczas konferencji poświęconej oblężeniu Saragossy. Zapraszamy do lektury.

 

---

 

Wśród zaszczytnych wyróżnień europejskich Order Legii Honorowej zajmuje miejsce szczególne. Wprawdzie nie należy do najstarszych orderów w Europie, jednak jego wysoka ranga i ogromna popularność powoduje, że jest najbardziej znanym odznaczeniem na świecie. Ustanowiony w 1802 roku przez Napoleona, a zatem ponad dwieście lat temu, był wówczas jedynym wyróżnieniem przyznawanym głowom panującym jak również zwykłym żołnierzom na polach bitew.

W okresie wojen napoleońskich krzyżem Legii Honorowej zostało wyróżnionych 30747 osób w tym około dwóch tysięcy oficerów i żołnierzy polskich, wśród nich tylko kilkunastu za zasługi cywilne.

Spisy Polaków ozdobionych Legią Honorową były wydane dwukrotnie. W 1899 roku została wydana w Paryżu praca Bolesława Starzyńskiego „Polonais decores de la Legion d’Honneur par I Empareur Napoleon 1803 – 1814”, pomijająca wielu nagrodzonych, bowiem zawiera tylko 1368 uhonorowanych.

Podobnie praca Stanisława Lozy „Legia Honorowa w Polsce 1803 – 1923”, wydana, z okazji przyjazdu do Polski Marszałka Ferdynanda Focha, w roku 1923 w Zamościu zawiera niepełny spis ozdobionych Legią Honorową. Umieszczenie przez autora 2174 nagrodzonych w latach 1803 – 1923, nie oddaje nawet w przybliżeniu rzeczywistej liczby uhonorowanych. Będący od kilku lat w rękopisie „Słownik biograficzny ozdobionych Polaków”, mojego autorstwa, przypuszczam, że również pomija wielu kawalerów orderu, jednak w znacznym stopniu uzupełnia wcześniejsze wydania. Okres wojen napoleońskich zawiera bowiem biogramy 1897 nagrodzonych. Uzupełnienie biogramu stanowią, w miarę możliwości dokumenty związane z nagrodzonym oraz jego wizerunek. Ułatwia to w wielu wypadkach ustalenie za jaką bitwę otrzymał order, bądź jakiego dokonał czynu by zostać nagrodzonym. Osobną część stanowią Francuzi służący w pułkach polskich, bądź naturalizowani w Królestwie Polskim w latach 1815 – 1831. Pewna ilość nagrodzonych znajduje się w spisie „Centre Historique des Archives Nationales …”. Wprawdzie zawiera on 213 372 nazwiska kawalerów Legii Honorowej, to lista Polaków, głównie z okresu wojen napoleońskich, posiada ogromne braki i błędy w pisowni nazwisk nagrodzonych. Błędy te zapewne są wynikiem zapisania ich przez podanie ustne pisarzowi nie znającemu języka polskiego. Często o właściwym odczytaniu decyduje przypadek, innym razem odnajdujemy zdarzenie w pamiętnikach i tą drogą poznajemy rzeczywiste nazwisko nagrodzonego. To benedyktyńska praca, ale sprawiająca ogromną satysfakcję po odnalezieniu dotąd zapomnianego kawalera orderu.

 

Legia honorowa: awers i rewers[iii]

Znane są okoliczności nadania Polakom wysokich klas Krzyża Legii Honorowej, tylko jedną comandorię przyznano za wojnę w Hiszpanii. Oficerowie i żołnierze w czasie walk na Półwyspie Iberyjskim zostali uhonorowani krzyżami oficerskimi i kawalerskimi. Niejednokrotnie wręczał je sam Napoleon na polu bitwy, innym razem wnioski o nadanie krzyża sygnowali Jego Marszałkowie.

Z zachowanych wiarygodnych przekazów wiemy, że po bitwie pod Somosierrą Napoleon udekorował krzyżami: wach. Jakuba Dąbczewskiego z 7 komp. Pułku Szwoleżerów, jako jednego z pierwszych, którzy stanęli na przełęczy, wach. Józefa Babeckiego z 3 komp., za zdobycie sztandaru, wach. Józefa Waligórskiego

Z 5 komp., oraz szwol. Karola Suszyńskiego z 3 komp., obaj również za zdobycie sztandarów. Według tradycji na przełęczy został ozdobiony przez Napoleona krzyżem Legii Honorowej ciężko ranny podporucznik Andrzej Niegolewski. Sam moment dekoracji rannego oficera odnajdujemy na stalorytach i płótnach związanych z pamiętną bitwą. Szwoleżer Michał Wilczek za zdobycie armaty pod Madrytem otrzymał na polu bitwy 3 kwietnia 1809 roku krzyż z rąk Napoleona. Epizod ten został uwieczniony na znakomitej litografii Villaina z kompozycji Adama, przedstawiającej dekorację przy zdobytej armacie.

To tylko przykłady wyróżniania oficerów i żołnierzy na polach bitew. Krzyż Legii Honorowej nie był przyznawany pośmiertnie, było to regułą. W sytuacji gdy nagrodzony przed dekoracją został wzięty do niewoli, wówczas krzyż nie był wręczany nawet po jego uwolnieniu. Wypisane doklumenty pozostawały w Archiwum Kancelarii Legii Honorowej w Paryżu, dziś możemy do nich sięgnąć. Część z tych krzyży została wraz z uaktualnionymi dokumentami nadana w czasach II Restauracji, pozostałe, żyjącym weteranom przez Napoleona III w okresie II Cesarstwa.

Ale wróćmy do wojny i przemyśleń jej sensu przez Polaków w Hiszpanii. Bardzo trudno jest pisać o wojnie, która nie była „naszą wojną” w odczuciu i ocenie tych, którzy brali w niej udział. Walczyliśmy na żołdzie Napoleona ( wszystkie pułki w Hiszpanii zostały przeorganizowane na pułki francuskie) o wolną Polskę w kraju, który walczył z Cesarzem Francuzów broniąc swojej niepodległości. Aspekt moralny mówi sam za siebie, dodatkowo biorąc pod uwagę, że Hiszpania była krajem na wskroś katolickim.

W tym miejscu podzielam pogląd por. Andrzeja Niegolewskiego, bohatera spod Somosierry, z Jego ogromnymi wątpliwościami co do udziału Polaków w kampanii hiszpańskiej. Moim zdaniem historyk nie powinien w ocenie faktów kierować się sentymentem czy stronniczością, jednak czy można pozbawiać go własnych przemyślanych refleksji z perspektywy minionych wieków ?

A zatem wróćmy na pola bitew, do oblężeń i szturmów miast, gdzie wśród tętentu koni i salw armatnich bohaterstwo żołnierza nagradzano gwiaździstym krzyżem Legii Honorowej.

Wojna na Półwyspie Iberyjskim w Hiszpanii i Portugalii toczyła się od jesieni 1807 do wiosny 1814 roku. Francuzi nazwali ją „wojną w Hiszpanii”, Hiszpanie „wojną o Niepodległość” zaś Anglicy „wojną półwyspową”. Polacy pod dowództwem francuskim przybyli do Hiszpanii latem 1808 roku – pierwszą formacją, polską była Legia Nadwiślańska – przekraczając granicę w dniach od 1 do 22 czerwca. Jej nominalnym Komendantem był płk Józef Chłopicki, dowódca 1 pułku Legii. Niebawem, bowiem 24 czerwca Napoleon wprowadził nową organizację Legii Nadwiślańskiej – de facto wyłączając z jej szeregów kawalerię. Działania bojowe Legia rozpoczęła 13 czerwga 1808 roku bitwą pod Mallen w składzie korpusu gen. Lefebvre-Desnouettesa. Podczas bitwy ułani zdobyli pięć armat, dzięki brawurowemu atakowi przeprowadzonemu na baterię przez kapitan Adama Hupetta – za okazane męstwo został wyróżniony krzyżem oficerskim Legii Honorowej nadanym 28.8.1808 roku. Następnie, jeszcze z kawalerią, wzięła udział w pierwszym oblężeniu Saragossy. 24 czerwca pod Epilią, na dalekich przedpolach Saragossy, płk J. Chłopicki rozbił idące na pomoc stolicy Aragonii wojska gen. Palafoxa. Podczas próby zdobycia miasta z marszu,   płk J. Chłopicki prowadząc natarcie zdobył klasztor Św. Józefa. Dotkliwe straty doprowadziły jednak do wycofania wojska na przedpole i przejście do klasycznego oblężenia. Pierwsze oblężenie zakończyła wiadomość o klęsce francuzów pod Baylen ( 30 lipca ). Francuzi odstąpili 14 sierpnia 1808 roku.

Po pierwszym oblężeniu Legia wycofała się do Tudeli, tam została włączona do korpusu marszałka Monceya. Odznaczyła się w bitwach pod Tudelą i drugim oblężeniu Saragossy. Podczas drugiego oblężenia rozpoczętego 20 grudnia 1808 roku, Legia brała udział we wszystkich szturmach. 15 stycznia 1809 roku   1-szy Pułk Piechoty zdobył bastion obrońców – klasztor Santa Engracja.

Józef Mroziński, kapitan 1 Pułku Legii Nadwiślańskiej, odznaczony za bitwę pod Marią i Belichte krzyżem Legii Honorowej, w swoim pamiętniku tak opisał zmagania bojowe o klasztor:

„To się działo w dniu szturmu do miasta w ataku prawym. W ataku średnim wyłom był zrobiony do klasztoru Santa Engracja. Aby zająć całą tę wielką budowlę, potrzeba było kolumny silnej, lecz gdy doświadczenie przekonywało, że wszystkie zagrożone miejsca nieprzyjaciel minował, musiano najprzód na przypadek min poświęcić najmniejszą, ile możności, cząstkę przeznaczoną do szturmu kolumny. … Na koniec jenerał Lacoste, który z zegarka swego wzroku nie spuszczał, oznajmia, że czas przeznaczony na przeświadczenie się o minach już upłynąl. Wtenczas spieszy na czele jednego batalionu waleczny pułkownik Chłopicki. Hiszpanie we dwójnasób zwiększają ogień na drodze, którą trzeba było przebiegać, przedziera się Chłopicki, przebywa wyłom, wpada do klasztoru i wypędza ze wszystkich jego części nieprzyjaciela, a czując jak korzystną rzeczą byłoby mieć już wewnątrz miasta plac broni, a więcej jeszcze jak ważne skutki mieć mogło zajęcie klasztoru Encalzas, nie przestaje na swej zdobyczy, ale zaraz wdziera się do tego drugiego klasztoru, zdobywa wszystkie inne budowle zamykające plac Engracja i bierze baterią na ulicy tegoż nazwiska, którą zaraz przeciw nieprzyjacielowi obrócono. Kapitan Garlicki ( za szturm ten odznaczony krzyżem Legii Honorowej. przypis ZDW ) i porucznik Murzynowski ( Makary Jan Nepomucen Murzynowski, już po awansie na kapitana w 1 pp Legii Nadwiślańskiej, został odznaczony krzyżem Legii Honorowej 22 marca 1812 roku. przypis ZDW ) byli w liczbie rannych”.

 

Moment szturmu na klasztor z właściwą ekspresją oddał na płótnie polski malarz batalista January Suchodolski. Pomimo znacznego ostrzału obrońców, widocznego na dość wiernym z rzeczywistą obroną płótnie, znajdujemy ten epizod bitwy również w dokumentach i opisach strony hiszpańskiej, atak prowadził osobiście płk. Józef Chłopicki. Podczas walk o zamek Aljaferia poległ mjr Szott, dowódca 3 pułku Legii. Brak amunicji, głód, ogromne straty, a przede wszystkim epidemia tyfusu doprowadziły do kapitulacji miasta 21 lutego 1809 roku.

Henryk Brandt podporucznik 2 pułku Legii Nadwiślańskiej ( kawaler Legii Honorowej rozkazem z 29 grudnia 1809 roku, za bitwę pod Marią i Belchite. Przypis ZDW. ), tak we wspomnieniach opisał szturm na Saragossę:

„…Atak na Costa Gonzales, w którym brałem osobiście udział, nie powiódł się zupełnie. Doszliśmy do tego budynku i wtargnęli do środka, ale ogień z miejskich murów był tak gwałtowny, że musieliśmy się cofnąć. Podpułkownik Bayer

(odznaczony Legią Honorową rozkazem z 29 grudnia 1809 roku za bitwę pod Marią i Belchite. Przypis ZDW )

otrzymał postrzał w policzek. Mój zacny kapitan Matkowski, ciężko raniony, dostał się do niewoli. Kula karabinowa strzaskała mu nogę. Kilku żołnierzy rzuciło się na ratunek, ale padli ranni lub pozabijani, a my powróciwszy – trzeba przyznać, że w zupełnym popłochu – do przykopu, po ochłonięciu dopiero spostrzegliśmy, że nie ma kapitana. Marszałek Lannes, patrzący z reduty na to co się stało, powiedział: „qu’on avait trop demande’ de ces gens”. ( że zbyt wiele wymaga się od tych ludzi.)”. … „Dzień 5 lutego był również krwawy, ale zdobyliśmy dużo pojedynczych, ważnych punktów. Główne straty poniósł 3 pułk nadwiślański, który postradał dowódcę batalionu, podpułkownika Bilińskiego.”

(za oblężenie Saragossy uhonorowany krzyżem Legii Honorowej. Przypis ZDW ).

… „Wszyscy żołnierze uciekli. Został tylko na miejscu: kapitan grenadierów Ball, rodem z Wołynia, człowiek bez wysokiego wykształcenia, ale najpiękniejszych form, znany jako najlepszy człowiek i oficer, a który w tej chwili rozmawiał ze mną.

– Patrz no! – zawołał – Wszyscy uciekli i panowie grenadierzy także! I spokojnie, jak gdyby nic się nie stało, poszedł do miejsca, gdzie się zrobił wyłom na ulicę. Kiedyśmy już tam stanęli, zatrzymał się i powiedział:    

– To jest służba  de fatigue , która się zaczyna od niższych stopni, więc pan musisz iść naprzód.”

( Kapitan Feliks Ball h. Gozdawa, za szturm Saragossy został odznaczony krzyżem Legii Honorowej. Poległ 12 lipca 1810 roku podczas walk o Tortozę. Przypis ZDW ).

Z nieprecyzyjnych danych, po wnikliwym badaniu źródeł i pamiętników ( na dokumentach nadania Legii Honorowej nie zamieszczano za jaką bitwę bądź czyn oficer czy żołnierz został nagrodzony ), doszedłem do wniosku, analizując wykazy odznaczonych, że za oblężenie Saragossy Polacy otrzymali dwadzieścia dziewięć krzyży. Wśród nich Józef Chłopicki otrzymał krzyż kawalerski i oficerski Legii Honorowej za  I-sze oblężenie. Z danych przeze mnie posiadanych wynika, że za I-sze oblężenie zostało nadanych Polakom obok J. Chłopickiego czternaście krzyży, zaś za drugie, trzynaście krzyży Legii Honorowej. Z kilku dat nadań wynika, że krzyże mogły zostać nadane za Saragossę lecz brak źródeł nie pozwala określić za które oblężenie i nazwiska nagrodzonego, nie mogę zatem ich zamieścić w spisie uhonorowanych.

Łącznie do wiosny 1812 roku pułki piechoty Legii Nadwiślańskiej miały w swych szeregach 116 oficerów i żołnierzy ozdobionych krzyżem Legii Honorowej, pięciu oficerów otrzymało wyróżnienie dwukrotnie;
płk. Józef Grzegorz Chłopicki

Krzyż kawalerski 26 czerwca 1809 roku

Krzyż oficerski 9 lipca 1809 roku
szef bat. Wojciech Godlewski ( 1 pp. L N. )

Krzyż kawalerski 15 września 1808 roku

Krzyż oficerski 11 stycznia 1812 roku
kapitan Ludwik Żukowski ( 1 pp. L.N. )

Krzyż kawalerski 15 września 1808 roku

Krzyż oficerski 26 listopada 1810 roku
szef szwadronu Jan Hipolit Kozietulski ( 1 Pułk Szoleżerów Gwardii )

Krzyż kawalerski 10 marca 1809r.

Krzyż oficerski 13 grudnia 1809 roku
szef szwadronu Telesfor Kostanecki

Krzyż kawalerski 28 maja 1808 roku

Krzyż oficerski 6 sierpnia 1811 roku
płk. Dowódca Pułku. Jan Konopka

Krzyż oficerski 29 maja 1808 roku

Krzyż komandorski 11 grudnia 1808 roku

 

Łącznie, początkowo ułani, a następnie lansjerzy Legii Nadwiślańskiej zostali ozdobieni 56 krzyżami orderu Legii Honorowej. Czy była to adekwatna ilość wyróżnień mając na uwadze zasługi i naturalnie straty Pułku lansjerów? Sięgnijmy do pamiętników. Kajetan Wojciechowski podporucznik 1 Pułku Lansjerów walczył w Hiszpanii w roku 1811. Otrzymał Legię Honorową za bitwę pod Albuhera, którą opisuje w swoim pamiętniku:

„Spostrzegłszy to marszałek Soullt, przybiegł przed front naszego pułku i zawołał :

„Pułkowniku ratuj honor Francji !”. Gdy Konopka zakomenderował do ataku, wpadliśmy na nieprzyjaciela, którego w samym marszu wstrzymawszy na chwilę, daliśmy czas generałowi Latour-Mauburg do posunięcia się naprzód i zniweczenia zamiaru tak szkodliwego dla nas. Anglicy w swoich raportach donosząc o batalii pod Albuhera, o naszym pułku tymi nadmieniają słowy: „ Polacy zaczęli tą bitwę, utrzymali i z najwyższą chwałą zakończyli” … Pułkownik przedstawiony został na generała, a my dostali jedenaście krzyżów Legii Honorowej na nasz pułk. …Straciliśmy w pułku pod Albuhera pięciu oficerów zabitych, jedenastu rannych i ze dwustu żołnierzy rannych i zabitych”.

Taktycznie bitwa ta nie została rozstrzygnięta, ogromne straty poniosły obie strony walczące, w sensie operacyjnym Anglicy odnieśli sukces, bowiem wstrzymali marsz marszałka Soulta na pomoc obleganym Francuzom w Badajoz.

Legia Nadwiślańska prowadziła działania przeciw Hiszpanom do wiosny 1812 roku, kiedy Napoleon wycofał ją dołączając do średniej gwardii podczas działań przeciw Rosji. W Hiszpanii pozostał tylko jeden pułk do stycznia 1813 roku. Ich szlak bojowy znaczą nie tylko zdobyte miasta czy wygrane bitwy – Saragossa, Tortoza, Walencja, Tudela czy Albuera – to bitwy znaczone przez polskich żołnierzy kolejnymi nadaniami gwiaździstego orderu Legii Honorowej.

1 Pułk Szwoleżerów Gwardii Napoleona po raz pierwszy znalazł się w boju pod Medina de Rio Seco 14 sierpnia 1808 roku. Jednak sławą i chwałą okrył się 30 listopada 1808 roku po brawurowej szarży pod Somosierrą. Najcenniejszym dokumentem opisującym zasługi w czasie szarży jest jedyny znany list pisany przez Tomasza hr. Łubieńskiego do żony wieczorem po bitwie. Euforia zwycięstwa, pozbawiona jeszcze późniejszych animozji i przypisywanych niekoniecznie swoich zasług, oddaje atmosferę bitwy:

„… Mieliśmy wiele rozpraw, z których dzięki Opatrzności, wyszliśmy szczęśliwie, a szczególniej z dzisiejszej bitwy pod Sommo-Sierra, możemy się pochwalić, że rozstrzygnęliśmy los tej bitwy, za trzecim, raz po raz uderzeniem na nieprzyjaciela. Zabraliśmy mu 13 armat, 5 sztandarów i rozproszyliśmy go zupełnie, a to w wąwozie prawie niedostępnym dla jazdy. Kozietulski okrył się sławą. Biedny Dziewanowski, umarł utraciwszy nogę. Niektórzy z naszych walecznych ziomków polegli, okrywszy się sławą; między tymi liczono trzech oficerów. … Słaa dnia tego przypadła zupełnie nam w udziale. …”

Obok czterech szwoleżerów ozdobionych krzyżem przez Napoleona na polu bitwy, Cesarz tradycyjnie przyznał szesnaście krzyży Legii Honorowej pułkowi szwoleżerów. Nie ulega żadnej wątpliwości’ że listy układał płk Wincenty Krasiński z grosmajorem Pierre’m Dautancourtem, a zapewne także z paru innymi oficerami. Nie wiadomo, tych informacji nie zawierają żadne pamiętniki, czy w obradach brał udział Jan Kozietulski czy kontuzjowany Piotr Krasiński. Na obu sporządzonych listach uderza brak tych oficerów 3 szwadronu, którzy polegli w ataku na armaty, bądź też zmarli od ran. Nie ma więc tu kapitan Jana Dziewanowskiego, por. Stefana Krzyżanowskiego, podporuczników Gracjana Roweckiego czy Ignacego Rudowskiego. Czyżby zapomnieli o nich koledzy układając listę, uznając najprawdopodobniej, że „ poległym i tak wszystko jedno”, czy wreszcie szukali wytłumaczenia w tym, że Napoleon nie przyznawał krzyży poległym. To żenujące i smutne, i trudno to wytłumaczyć faktem, że Jan Dziewanowski posiadał już krzyż Legii Honorowej.

Na drugiej liście figuruje nazwisko szwoleżera Ignacego Ciechawskiego. Niebawem po bitwie dostał się do huszpańskiej niewoli. Krzyż wraz z uaktualizowanym dokumentem odebrał w 1851 roku.

Łącznie za kampanię hiszpańską szwoleżerowie otrzymali trzydzieści krzyży Legii Honorowej.

Za brawurową obronę zamku Fuengirola na południe od Malagi czterech oficerów otrzymało krzyże Legii Honorowej. Dość komiczne, by nie powiedzieć żenujące, były działania oblegających zamek Anglików i Hiszpanów wspomaganych przez hiszpańskich partyzantów. Niech mi będzie wolno w kilku zdaniach opisać bliżej to oblężenie zakończone zwycięstwem w polu przez obleganych.

Ruiny średniowiecznego zamku Fuengirola zostały obsadzone na rozkaz dowodzącego w Maladze gen. Horacego Sebastiani oddziałem 4 pp. Ks Warszawskiego, będącego od 1808 roku na żołdzie francuskim, w sile stu pięćdziesięciu żołnierzy pod komendą kapitan Franciszka Młokosiewicza. Były to siły wystarczające by prowadzić obserwację od strony Gibraltaru, a jednocześnie bronić pozycji przed hiszpańskimi powstańcami. Jednakże 14 października 1810 roku, w pobliżu zamku wylądował angielski desant złożony z 89 i 82 pp. wspomagany przez hiszpański pp. „Toledo”, wspierany przez okręt liniowy „Rodney”, fregaty „Circe”, „Topaz” i „Sparrowhawk” oraz kilka kanonierek. Na brzegu czekał duży oddział partyzantów z pobliskich gór. Lącznie siły hiszpańsko-brytyjskie wynosiły około 4 tys. żołnierzy. Anglicy usypali wał pod baterię i rozpoczęli ostrzał zamku.

Nocą do zamczyska dotarło 60 żołnierzy pod dowództwem por. Eustachego Chełmickiego stacjonujących w miasteczku Mijas. Około południa następnego dnia przybył z odsieczą do obleganych szef bat. Ignacy Bronisz prowadząc dwustu Polaków oraz 80 żołnierzy z francuskiego 21 pułku dragonów.

Zaskoczenie Anglików i Hiszpanów było tak wielkie, że zaprzestali obserwacji obleganych. Ten moment wykorzystał Fr. Młokosiewicz wysyłając do ataku na baterie armat część garnizonu obleganego zamku. Obrońcy zdobyli angielskie armaty, więcej, rozbili główne siły oblegających, biorąc do niewoli ich dowódcę gen. lorda Andrev Th. Blayneya. Anglicy i Hiszpanie wycofali się na okręty i odpłynęli, hiszpańscy powstańcy odeszli w góry Ronda, obrońcy opijali hiszpańskim winem zwycięstwo, tylko kapitan Młokosiewicz raczył się wódką z gen. Blayneyem pijąc zdrowie gościa w starym zamczysku.

Reasumując, krzyż Legii Honorowej trzeciej klasy ( comandoria ) otrzymał tylko płk Jan Konopka z nominacją generalską za bitwę pod Albucherą, czwartej i piątej klasy, za wojnę hiszpańską otrzymało stu osiemdziesięciu dwóch żołnierzy, w tym sześciu dwukrotnie. Pragnę podkreślić, że liczba ta jest zbliżona do rzeczywistej ilości nadań. Walczyliśmy w Hiszpanii od czerwca 1808 roku do lata roku 1812 – jeden pułk kawalerii Legii Nadwiślańskiej pozostał do stycznia 1813 roku. Cztery lata walki Legii Nadwiślańskiej, cztery lata bojów 4, 7 i 9 pułków piechoty Księstwa Warszawskiego, wprawdzie krótka acz intensywna kampania 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Napoleona i 188 krzyży. Ta wojna i przelana krew żołnierza polskiego w dalekiej Hiszpanii drogo kosztowała.

28 lutego 1857 roku podczas mszy żałobnej w Paryżu na nabożeństwie za płk Andrzeja Niegolewskiego ksiądz Aleksander Jełowicki powiedział:

„… Że chwalę bohaterstwo naszego rycerza, nie idzie za tem bym pochwalał wojnę tę hiszpańską, w której żołnierze nasi, w wojnach Napoleońskich szukając ojczyzny karnością wojskową zniewoleni, musieli walczyć przeciw narodowi broniącemu święcie ojczyzny swej własnej.

Szkoda, naprawdę szkoda było krwi tak sprawiedliwej, jaką jest krew polska, za wojnę tak niesprawiedliwą”.

 

 

Lista Polaków uhonorowanych Krzyżem Legii Honorowej za kampanię w Hiszpanii

 

Arkaszewski Franciszek	fizylier	LH.	22 marca 1812 r	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Babicki Józef	szwoleżer	LH.	7 grudnia 1808 r	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	Somosierra
Baldauf Franciszek	chirurg	LH.	22 marca 1812 r	1 pp. Legii Nadwiślanskiej
Balicki (brak imienia)	sierż. major – marechal-des-logis	LH.	2 marca 1811 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Tortozy
Ball Feliks	kapitan	LH.	2 marca 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Bardziński Jan	podporucznik	LH.	25 sierpnia 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
Bayer Maciej	szef batalionu	LH.	29 grudnia 1809r.	3 pp. Leg. Nadwiślańska	bitwy pod Marią i Belchite
Beretz (brak imienia)	sierżant	LH.	2 marca 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Tortozy
Bieliński Adam	kapitan	LH.	15 września 1808	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
Bieliński Piotr Antoni	szef batalionu	LH.	2 marca 1809 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	zdobycie 2 armat podczas II oblężenia Saragossy
Bogusławski Józef	podporucznik	LH.	29 grudnia 1809 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Marią i Belchite
Bohdanowicz Józef	porucznik	LH.	16 marca 1812 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Borakowski Fabian	porucznik	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Borowski Antoni	porucznik	LH.	15 września 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
Brandt Henryk	porucznik	LH.	29 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Marią i Belchite
Bronic (brak imienia)	szef batalionu	LH.	15 listopada 1810 r.	4 pp. Legii Nadwiślańskiej
Bronisz Ignacy	szef batalionu	LH.	18 grudnia 1810 r.	4 pp. Ks. Warszawskiego	obrona Fuengiroli
Bystrzycki Stefan	ułan	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Ocaną i Sierra Morena
Chajęcki (brak imienia)	porucznik	LH.	9 lipca 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	bitwa pod Epilą
Chełmicki Eustachy	porucznik	LH.	18 grudnia 1808 r.	4 pp. Ks. Warszawskiego	obrona Fuengeroli
Chłopicki Józef	pułkownik (dowódca 1 pp.)	LH. kaw.	26 czerwca 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
		LH. of.	9 lipca 1808 r.
Chłusewicz Józef	major	LH.	29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Marią i Belchite
Chmielewski Józef	brygadier	LH.	13 grudnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Ciechawski Ignacy	szwoleżer	LH.	1809 ( otrzymał 1851 )	1 Pułk Szwoleżerów gwardii	Somosierra
Cielesko Ignacy	fizylier	LH.	2 marca 1809 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Cieślicki Jakub	porucznik sztandarowy pułku	LH.	17 września 1811 r.	3 pp Legii Nadwiślańskiej
Czarnota Józef	szef batalionu	LH.	29 maja 1810 r.	4 pp. Ks. Warszawskiego
Czech Karol	porucznik	LH.	2 marca 1811 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Tortozy
Daszkiewicz Piotr	kapitan	LH.	1 sierpnia 1808 r.	3 pp Legii Nadwiślańskiej
Dąbczewski Jakub	wachmistrz	LH.	5 grudnia 1808 r	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	Somosierra
Dąbrowski (brak imienia)		LH.	16 września 1810 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.
Dąbrowski Adam	brygadier	LH.	5 grudnia 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	Somosierra
Dąbrowski Aleksander	porucznik	LH.	2 marca 1811 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Tortozy
Dembowski Jan	pułkownik	LH.	10 marca 1809 r.	Włoska dyw. PINO
Dembowski Ludwik Mateusz	szef batalionu	LH.	10 marca 1809 r.	sztab korpusu
Dębicki Antoni	sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	2 pp. Legii Nadwiśl.
Dobiecki Wojciech	porucznik	LH.	29 maja 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskich	I oblężenie Saragossy
Dobrzycki Andrzej	porucznik	LH.	2 marca 1811 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Tortozy
Dziewanowski Jan Nepomucen	rotmistrz	LH.	30 listopad 1808 r	1 Pułk Szwol. Gwardii	dekorowany przez Napoleona na polu bitwy pod Somosierrą. Zmarł z odniesionych ran 5 grudnia w Madrycie, serce pochowane w Krasnem .
Dziurkiewicz Kazimierz	porucznik	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Ocaną i Sierra Morena
Estko Sykstus	pułkownik	LH.	29 grudnia 1809 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Marią i Belchite
Fądzielski Paweł	szef batalionu	LH.	15 września 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Fiałkowski Józef	rotmistrz	LH.	29 maja 1808 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
Figer (brak imienia)	sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Florent (brak imienia)	adj. podof.	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Franckowiak (brak imienia)	kapral	LH.	2 marca 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Tartozy
Fredro Tomasz	lansjer	LH.	29 maja 1808 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Ocaną i Sierra Morena
Fryderycy Feliks	porucznik	LH.	27 grudnia 1809 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej
Grabowski Szymon	wachmistrz	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	bitwy pod Ocaną i Sierra Morena
Greczyn Jerzy	wachmistrz	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	Albuera
Garlicki Michał	porucznik	LH.	2 marca 1809 r	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Gieysztor Feliks	porucznik	LH.	2 marca 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Godlewski Wojciech	szef batalionu	LH. kaw.	15 września 1808 r.	1 pp Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
		LH. ofic.	11 stycznia 1812 r.		za bitwę pod Sanguntem
Gołębiowski Aleksander	szwol.	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii.	za bitwę pod Medina de Rio Seco
Gołomion Paweł	sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Gorgon Jan	podporucznik	LH.	16 marca 1812 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Huppe Adam	rotmistrz	LH.	25 sierpnia 1808 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej
Jagmiński Franciszek	wachmistrz	LH.	4 września 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	za bitwę pod Medina de Rio Seco
Janiszewski Józef	podporucznik	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	za bitwy pod Ocaną i Sierra Morena
Janiszewski (brak imienia)	sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Jankowski Antoni	podporucznik	LH.	4 września 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	za bitwę pod Medina de Rio Seco
Jankowski Józef	porucznik	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Kaczorowski Lukasz	st. wach.	LH.	29 maja 1809 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej
Kamieński Józef	porucznik	LH.	13 grudnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Kamieński Stefan	lansjer	LH.	15 grudnia 1808 r.	1/ 7 Pułk lansjerów Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Tudelą
Karwowski Karol	szwoleżer	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Kąsinowski Mikołaj	pułkownik	LH.	18 lipca 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Keller Franciszek	furier	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk lansjerów Legii Nadwiślańskiej	za bitwy pod Ocaną i Sierra Morena
Kempski Aleksander	furier	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.
Kędzia Klemens	grenadier	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.
Kędzierski Antoni	starszy sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.
Kierzkowski Jakub	Kapitan	LH.	20 maja 1811 r.	adiutant Marszałka Soulta
Klicki Stanisław	pułkownik	LH.kaw.	29 maja 1808 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
		LH. of.	11 grudnia 1808 r.
Kluska Wawrzyniec	sierżant	LH.	29 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Knol Andrzej	brygadier	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Albuerą
Kocurko Józef	podporucznik	LH.	15 września 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Konopka Aleksander	podporucznik	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiśl.	za bitwę pod Albuerą – zdobył 2 sztandary
Konopka Jan	pułkownik / generał	LH.of.	29 maja 1808 r.	1/ 7 Pułk Lansj. Nadwiśl.	I oblężenie Saragossy
		LH. komandoria	11 grudnia 1808 r.
Konopka Wincenty	rotmistrz	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej
Korycki Walenty	porucznik	LH.	16 kwietnia 1812 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii
Korytkowski Stanisław	wachmistrz	LH.	13 grudnia 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Tudelą
Kosak (brak imienia)	woltyżer	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Kosiński Michał	major	LH.	2 marca 1811 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej
Kostanecki Telesfor	szef szwadronu	LH	29 maja 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za I oblężenie Saragossy
		LH.of.	6 sierpnia 1811 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Albuerą
Kowalski Marek	porucznik	LH.	2 marca 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.	za II szturm Saragossy
Kozietulski Jan Hipolit	szef szwadronu	LH.kaw.	10 marca 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	Somosierra
		LH.of.	13 grudnia 1809 r.
Kozłowski Jan	kapitan	LH.	16 marca 1812 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Krajewski Stanisław	podporucznik	LH.	16 września 1810 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Krasiński Piotr	rotmistrz	LH.	10 marca 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	Somosierra
Krasiński Wincenty	Pułkownik	LH.	29 listopada 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Krobicki Piotr	furier	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk lansjerów L.N.	za bitwy pod Ocana i Sierra Morena
Kurowski Jan	wachmistrz	LH.	29 maja 1809 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów L.N.	za bitwy pod Ocana i Sierra Morena
Kusiak Jan	wachmistrz	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów L.N.	za bitwy pod Marią i Belchite
Lasocki Maksymilian	podporucznik	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwy pod Marią i Belchite
Lenarczyk – Lempak (brak imienia)	sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Lipowski Wojciech Jerzy	kapitan	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwy pod Marią i Belchite
Lubański (brak imienia)	wachmistrz	LH.	1 sierpnia 1808 r.	1/ 7 Pułk lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Oserą
Łoski Ignacy	podporucznik	LH.	2 marca 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za II szturm Saragossy
Łubieński Franciszek	rotmistrz	LH.	10 marca 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii
Łuczycki Tomasz	kapitan	LH.	1 sierpnia 1808 r.	3 pp. Legii Nadwiśl.	za bitwę pod Oserą
Maciejewski K.K.	sierżant	LH.	1 sierpnia 1808 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Oserą
Madaliński Józef	podof.	LH.	2 marca 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Magnuski Stanisław	lansjer	LH.	29 maja 1810 r.	1 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Ocaną i Sierra Morena
Majewski Jan	st. wachmistrz	LH.	29 maja 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za I oblężenie Saragossy
Markiewicz Jan	fizylier	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Markowski Wincenty	kapitan	LH.	29 grudnia 1809	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Marią i Belchite
Mądrzykowski Michał	kapitan	LH.	2 marca 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Michalak (brak imienia)	lansjer	LH.	29 maja 1809 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej
Michałowski Jan	major	LH.	29 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Mierosławski Adam Kacper	szef szwadronu	LH.	16 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Mierzejewski Antoni	kapitan	LH.	16 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Milberg Henryk Otto	kapitan	LH.	29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Marią i Belchite
Milberg Ludwik	porucznik	LH.	2 marca 1809 r.	1 pp Legii Nadwiślańskiej	za II szturm Saragossy
Mirosławski Nepomucen	podporucznik	LH.	2 marca 1811 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Młokosiewicz Franciszek	kapitan	LH.	18 grudnia 1810 r.	4 pp Ks. Warszawskiego	obrona Fuengiroli
Młynarczyk Mateusz	sierżant	LH.	16 marca 1812 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Mozdrzyński Leon	starszy wachmistrz	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/7 Pułk Lans. Nadwiślańskiej	za bitwę pod Albuerą
Mroziński Józef Gabriel	kapitan	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Marią i Belchite
Mścichowski Fortunat	kapitan	LH.	11 stycznia 1812 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej
Murzynowski Makary Jan Nepomucen	kapitan	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Narwoun (Narwoyen) Karol	porucznik	LH.	15 września 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Niechcielski (Niescielski)Marcin Bartłomiej	Porucznik	LH.	25 luty 1814 r.	18 Pułk Piechoty Lekkiej Francuskiej
Niegolewski Andrzej	porucznik	LH.	10 marca 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii	Somosierra
Niezabitowski Maksymilian	rotmistrz	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiśl.	za bitwę pod Albuerą
Notkiewicz Marcin Mateusz	kapitan	LH.	29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.	za bitwę pod Epilą
Orda Antoni	porucznik	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.
Pac Ludwik	szef szwadronu	LH.	4 września 1808 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii
Pawełecki Wincenty	kapitan	LH.	2 marca 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiśl.	oblężenie Tortozy
Pawłowski Adam	kapitan	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.	za bitwę pod Marią i Belchite
Plater Antoni	kapitan	LH.	21 marca 1812 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Poneszyński (brak imienia)	sierżant	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.
Prendowski Wojciech	wachmistrz	LH.	13 grudnia 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii
Pruszak Antoni	rotmistrz	LH.	27 grudnia 1809 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Marią i Belchite
Radkiewicz Andrzej	kapitan	LH.	2 marca 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	za II szturm Saragossy
Razowski Jan	kapitan	LH.	6 sierpnia 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej
Rechowicz Stanisław	kapitan	LH.	27 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Marią i Belchite
Regulski – Falk Józef	szef batalionu	LH.	27 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Marią i Belchite
Rogoyski ( Rogójski ) Piotr	podporucznik	LH.	16 maja 1811 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Albuerą
Rolak Andrzej	starszy wachmistrz	LH.	15 grudnia 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Tudelą
Rybałtowski Maciej	porucznik	LH.	15 grudnia 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Tudelą
Rysler Józef	Lansjer	LH.	15 grudnia 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Tudelą
Scholtz Jan	rotmistrz	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Sierra Morena
Schutz Franciszek	szef batalionu	LH.	15 listopada 1808 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
Seguta Jan	Fizylier	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Sienkiewicz Konstanty	podporucznik	LH.	22 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Legii Nadwiślańskiej
Simons (brak imienia)	starszy sierżant major – marechal-des-logis-chef	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Skubiarczyk Błażej	fizylier	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Smarzewski Józef	podporucznik	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwy pod Marią i Belchite
Smett Stanisław	kapitan	LH.	2 marca 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiśl.
Soczyński Józef	podporucznik	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiśl.	za bitwy pod Marią i Belchite
Solnicki Józef	kapitan	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	2 pp. Legii Nadwiśl.	za bitwy pod Marią i Belchite
Sosnowski Antoni	kapitan	LH.	16 marca 1812 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Stadnicki Józef	podporucznik	LH.	15 grudnia 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za II oblężenie Saragossy
Stawski Wojciech	kapitan	LH.	15 listopada 1808 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej
Stokowski Ignacy	szef szwadronu	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii
Starzeński Antoni	szwoleżer	LH.	4 września 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Stokowski Kajetan	kapitan	LH.	29 maja 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za I oblężenie Saragossy
Stronczyński Jan	brygadier	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii	za bitwę pod Benewento
Suszyński Karol	szwoleżer	LH.	7 grudnia 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	Somosierra
Szeptycki Wincenty	porucznik	LH.	4 września 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Traldowski (brak imienia)	starszy wachmistrz	LH.	29 maja 1808 r.	1/7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za I oblężenie Saragossy
Walewski Wincenty	rotmistrz	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/ 7 Pułk Lans. Nadwiśl.	za bitwę pod Albuerą
Walicki Onufry	kapitan	LH.	23 sierpnia 1811 r.	1pp. Legii Nadwiśl.
Waligórski Józef	wachmistrz	LH.	7 grudnia 1808 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	zdobycie chorągwi pod Somosierrą
Wasilewski Piotr	wachmistrz	LH.	13 grudnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Wągrowski Aleksander	kapitan	LH.	15 września 1808 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Oserą
Wilczek Michał	brygadier	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii	za zdobycie armaty pod Madrytem
Wiśniewski Stefan Marian	podporucznik	LH.	15 listopada 1808 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	II oblężenie Saragossy
Wojciechowski Kajetan	podporucznik	LH.	6 sierpnia 1811 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Albuerą
Wojtowicz (brak imienia)	sierżant	LH.	1 sierpnia 1808 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwę pod Albuherą
Wybicki Łukasz	Rotmistrz	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Wysocki Kajetan	kapitan	LH.	15 września 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej
Załuski Józef	porucznik	LH.	5 kwietnia 1809 r.	1 Pułk Szwoleżerów Gwardii
Zawadzki Jan	podporucznik	LH.	29 maja 1810 r.	1 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej
Zborowski Piotr	sierżant	LH.	27/29 grudnia 1809 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	za bitwy pod Marią i Belchite
Zibura Walenty	Brygadier	LH.	29 maja 1810 r.	1/ 7 Pułk Lansjerów Nadwiślańskiej	za bitwę pod Ocaną i Sierra Morena
Zielonka Benedykt	porucznik	LH.	13 grudnia 1809 r.	1 Pułk Szwol. Gwardii.
Zienkiewicz Józef	porucznik	LH.	2 marca 1811 r.	3 pp. Legii Nadwiślańskiej
Żmijewski Ignacy	porucznik	LH.	22 marca 1812 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	oblężenie Walencji
Żukowski Ludwik	kapitan	LH. kaw.	15 września 1808 r.	1 pp. Legii Nadwiślańskiej	I oblężenie Saragossy
		LH. of.	26 listopada 1810 r.
Żurawski Stanisław	podporucznik	LH.	2 marca 1811 r.	2 pp. Legii Nadwiślańskiej

 

Jak wynika z moich badań, lista ta nie wypełnia wszystkich nadań krzyża Legii Honorowej za kampanię hiszpańską, istnieją nadania późniejsze, jeszcze z okresu wojen napoleońskich za zasługi w Hiszpanii. Osobną grupę stanowią nadania krzyża w czasach II Restauracji czy II Cesarstwa.

 

Wykaz ten ukazuje się po raz pierwszy w naszym kraju, ze względów tak prozaicznych jak czas wystąpienia na Sesji nie był zaprezentowany.

 

dr Zbigniew Dunin – Wilczyński

 

 

---

Robert Bielecki: Encyklopedia wojen napoleońskich. Warszawa: Trio, 2002, s. 352-353. ISBN 83-85660-75-5.

[ii] https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Debret_-_Premiere_distribution_des_decorations_de_la_Legion_d%27honneur.jpg

[iii] This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 France